سر سفره‌ی شام از «عشق» بگویید

نگاهی به پژوهش دانشگاه هاروارد درباره‌ی روابط عاطفی نوجوانان

بزر‌گ‌سالان مخصوصا پدر و مادرها اغلب دلواپسِ روابطِ جنسی و عاطفیِ فرزندان‌شان هستند اما بیشترین چیزی که نگران‌شان می‌کند مسائلی مثل فرهنگ hook up یا «تور کردن» و «مخ‌زنی» یا روابط جنسی اتفاقی است که اغلب گمان می‌کنیم به‌شدت در نسل جوان رواج دارد. این در حالی است که پژوهش‌ِ پروژه‌ی Making Caring Common در دانشگاه هاروارد نشان می‌دهد که ای بسا نگرانیِ پدر و مادرها متوجهِ جایی که باید نیست!

این پژوهش نشان می‌دهد تعداد جوانانی که در عملْ با شیوه‌هایی مثلِ hook up یا تور پهن کردن برای همْ روابط جنسی کوتاه‌‌مدت برقرار می‌کنند خیلی کمتر از آن است که ما فکر می‌کنیم.

وقتی تنها و مهم‌ترین نگرانیِ شما درباره‌ی فرزند نوجوان‌تان رابطه‌ی جنسی احتمالی باشد که او برقرار می‌کند نه فقط نگرانی‌های غیرضروری برای خودتان به وجود می‌آورید بلکه دست‌کم دو چالشِ بسیار اساسی‌تر و مهم‌تر را هم که نوجوانان با آن روبه‌رو هستند از مرکز توجه خارج می‌کنید: 

یک- برقراری و حفظِ رابطه‌ی عاشقانه‌ی سالم

دو- مواجهه با آزار جنسی و زن‌ستیزیِ گسترده در جامعه

چالش‌‌های مهمی که به نظر می‌رسد پدر و مادرها و دیگر بزرگ‌سالانِ کلیدی در زندگی نوجوانان چندان توجهی به آن ندارند و  دانشگاه هاروارد تلاش کرده در قالب یک پروژه‌ی نظرسنجی و پژوهش که در طول چند سال انجام شده توجه ما را به آن جلب کند.

پژوهش دانشگاه هاروارد چه می‌گوید؟ 

پروژه‌ی Making Caring Common دانشگاه هاروارد در طول چند سال گذشته با نظرسنجی از بیش از ۳ هزار نوجوان و دانش‌آموزِ دبیرستانی تلاش کرده تا داده‌های دقیقی درباره‌ی تجربه‌های عاشقانه و جنسیِ این گروه سنی جمع‌آوری کند. پژوهش‌گرانِ این پروژه علاوه بر این با بزرگ‌سالانِ کلیدی در زندگیِ این گروه از نوجوانان هم گفت‌وگو کرده‌اند؛ با پدر و مادرها و معلم‌ها و مربی‌های ورزش و مشاوران.

پژوهشِ دانشگاه هاروارد در نهایت می‌گوید: «یافته‌های ما تضادِ شدیدی با باورهای رایج درباره‌ی زندگی عاطفی و جنسی نوجوانان دارد».

یافته‌های کلیدیِ پژوهش

  • پدر و مادرها درباره‌ی موضوعاتی مثل زن‌ستیزی، آزار جنسی و خشونت‌های مبتنی بر جنسیت کمتر با فرزندانِ نوجوان خود حرف می‌زنند؛ این در حالی است که نوجوانان مدام با چنین پدیده‌هایی در محیط‌های اجتماعی روبه‌رو می‌شوند. ۸۷ درصد از شرکت‌کنندگان در پژوهشِ ملی دانشگاه هاروارد گفته‌اند دست‌کم یک بار در طول زندگی خود آزارهای جنسی از جمله متلک، لمس ناخواسته و توهین‌های جنسی و جنسیتی را تجربه کرده‌اند. زنگ هشدار اما جایی به صدا درمی‌آید که بدانیم ۷۶ درصد از این نوجوانان گفته‌اند هرگز با پدر و مادر خود درباره‌ی این تجربه‌‌ها حرف نزده‌اند؛ هرگز نپرسیده‌اند چه‌طور می‌توان این آزارها را متوقف کرد و اصلا چه‌طور باید مراقب بود که به دیگران آزار جنسی نرساند. اغلب این نوجوانان هرگز درباره‌ی شکل‌های مختلف و متنوع زن‌ستیزی چیزی از خانواده‌های خود نشنیده‌اند. 
  • مبالغه درباره‌ی روابطِ جنسی کوتاه‌مدت مبتنی بر «تور کردن» و «مخ‌زنی» میان نوجوانان و جوانان زیان‌بار است و می‌تواند نتایج ناخوشایندی مثل فاصله گرفتن از جامعه و احساس شرمساری برای آنها داشته باشد یا حتی سبب شود وارد روابط جنسی ناخواسته شوند. پژوهشِ دانشگاهِ هاروارد نشان می‌دهد که برخلاف آن‌چه ممکن است فکر کنید ۸۵ درصد از نوجوانان و جوانان کارهایی مثل معاشرت با دوستان یا سکس در رابطه‌‌ای جدی را به hook up و روابطِ جنسی کوتاه‌مدت و اتفاقی ترجیح می‌دهند.
  • بسیاری از نوجوانانْ تبعیض و خشونتِ مبتنی بر جنسیت را به عنوان یکی از مشکلات اجتماعی به رسمیت نمی‌شناسند. علاوه بر این ۳۲ درصد از پسران و ۲۲ درصد از دخترانِ شرکت‌کننده در نظرسنجی هاروارد گفته‌اند این مرد است که باید در روابط عاشقانه دست بالا را داشته باشد. 
  • بسیاری از نوجوانان  مهارت و آمادگیِ کافی برای برقراری روابطِ عاشقانه‌ی پایدار و طولانی‌مدت را ندارند؛ چیزی که پدر و مادرها و بزرگ‌سالان اغلب به آن بی‌توجه‌اند و فراموش‌شان می‌شود که نوجوانان تا چه حد به آموزش‌هایی از این دست نیاز دارند. ۸۰ درصد از نوجوانان شرکت‌کننده در پژوهش دانشگاه هاروارد گفته‌اند ای کاش بزرگ‌سالان اطراف‌شان به جای نگرانی درباره‌ی این که حالا چه‌طور راجع به سکس با آنها حرف بزنند، دانسته‌ها و تجربه‌ی خود درباره‌ی «رابطه‌ی عاشقانه‌ی پخته و بزرگ‌سالانه» و راه‌های برقراری و حفظِ آن را در اختیارشان می‌گذاشتند. جالب است بدانید که ۳۶ درصد از این نوجوانان گفته‌اند دل‌شان می‌خواسته پدر و مادرها به آنها بیاموزند «چه‌گونه با به هم خوردنِ روابطِ عاشقانه‌شان روبه‌رو شوند؟» و ۳۴ درصد می‌خواسته‌اند بدانند «چه‌طور خود را از آسیب دیدن در یک رابطه‌ی عاشقانه محفوظ بدارند؟»؛ پرسش‌هایی که اغلب موضوعِ توجه پدر و مادرها نیست.
  • پژوهش هاروارد نشان می‌دهد که میزان آزار و تعرض جنسی میان نوجوانان و تازه‌بزرگ‌سال‌ها بالاست و همزمان روشن می‌کند که با وجود آن که یک زن از هر پنج زن از تجربه‌ی آزار و تعرض جنسی در دوران پیش‌دانشگاهی و دانشگاه (کالج)‌ خبر داده‌اند، بیشتر آنها هرگز گفت‌وگویی در این زمینه با خانواده‌هاشان نداشته‌اند. پدر و مادرها با فرزندان خود از موضوع بسیار مهمِ «رضایت دوطرفه» در رابطه‌ی جنسی صحبت نمی‌کنند و ۶۱ درصد از شرکت‌کنندگان در این پژوهش گفته‌اند هرگز از پدر و مادرِ خود نشنیده‌اند که به آنها بگویند «قبل از سکس از رضایتِ کاملِ شریک جنسی‌ات مطمئن شو»! 

۵ چراغِ راه

یک – با بچه‌ها درباره‌ی عشق حرف بزنید

چرا که نه؟ زمانی را برای گفت‌وگوی صمیمانه انتخاب کنید – مثلا دور میز شامْ زمان و فضای صمیمی و دل‌پذیری را در اختیارتان قرار می‌دهد – و از عشق بگویید و بشنوید. به آنها کمک کنید تفاوتِ میان عشق بزرگ سالانه و جذابیت جنسی شدید را درک کنند. اغلب پدر و مادرها در چنین گفت‌وگوهایی احساس ناشی‌گری می‌کنند یا ممکن است دست و پای خود را گم کنند. گاه ممکن است فکر کنید شما که خودتان در زندگی عاشقانه شکست‌هایی  را تجربه کرده‌اید، در چنین گفت‌وگویی دست خالی خواهید ماند اما یادتان باشد شکست‌های عاشقانه هم به اندازه‌ی روابط عاشقانه‌ی موفق به تجربه و درایتِ ما می‌افزایند و اگر بتوانم آنها را به روشی سالم و متناسب با سنِ فرزندان‌مان با آنها به اشتراک بگذاریم کمک بزرگی به رشد و سلامت روان آنها کرده‌ایم.

علاوه بر این در چنین گفت‌وگویی مهم است که برای مواجهه با پرسش‌های عمیق و اساسیِ نوجوانان آماده باشید. پرسش‌هایی مثل این که چه‌طور عشق بورزم؟ چه‌گونه بفهمم که عاشق شده‌ام؟ فرق بین جاذبه‌ی جنسی، شیفتگی و عشق چیست؟ آیا عواطف عاشقانه‌ام در طول زمان تغییر خواهد کرد؟ و ده‌ها پرسش دیگر از این دست که شاید شما را وادارد شروع به مطالعه‌ی بیشتر درباره‌ی عشقِ رمانتیک کنید. 

دو – کمک کنید رابطه‌ی سالم و ناسالم را از هم تشخیص دهند

به عنوان یک بزرگ‌سال می‌توانید از نشانه‌های رابطه‌ی سالم یا ناسالم بگویید. پرسش‌هایی طرح کنید که فرزندتان را به ارزیابی و بررسی روابط عاطفی‌اش تشویق کند. مثلا بپرسید: «آیا این رابطه ممکن است باعث شود تو یا شریک جنسی/عاطفی‌ات احساسِ احترام کمتری نسبت به خودتان پیدا کنید؟» یا «آیا این رابطه شما دو نفر را امیدوارتر و خوش‌حال‌تر کرده؟» یا «آیا احساس می‌کنی در این رابطه، همدل‌تر، متوجه‌تر و سخاوتمندتر شده‌ای»؟ و «آیا به پیشرفت و فضای شخصی یکدیگر احترام می‌گذارید»؟

سه – از بدیهیات فراتر بروید

بدیهیاتی مثل محترم باش و احترام بگذار یا پیش‌پاافتاده‌تر از آن «خوب باش و درست رفتار کن» چراغِ راه کسی نخواهد بود! اینها را همه از جمله نوجوانِ شما می‌دانند. چالش اصلی این است که چه‌گونه؟ پرسش این است که رفتارهای محترم و نامحترم در موقعیت‌های مختلفی که در رابطه‌ی عاطفی پیش می‌آید کدام‌اند؟ با نوجوانانِ اطراف‌تان درباره‌ی اشکالِ رایجِ زن‌ستیزی و آزار جنسی حرف بزنید، درباره‌ی رفتارهای رایجی مثل متلک‌پراکنی یا فحش‌های جنسیتی. سعی کنید توجه و حساسیت‌شان را به تکرارِ این رفتارها در رسانه‌ها، سینما، تلویزیون، کتاب‌ها و مطبوعاتی که می‌بینند و می‌خوانند جلب کنید. 

چهار – مداخله کنید

وقتی فرزندان‌تان یا نوجوانی که به شکلی مسئولیتِ آموزشِ او را پذیرفته‌اید از واژگانِ حاوی تحقیر جنسیتی استفاده می‌کند یا رفتارهای سلطه‌گر و زن‌ستیز دارد؛ شما وظیفه دارید که مداخله کنید. سکوتِ شما در این موارد ممکن است به رضایت تعبیر شود و در حکمِ مجوزی باشد که به این رفتارها می‌دهید. منابع دقیق و علمی درباره‌ی چه‌گونگی مداخله‌ی مؤثر در این موارد کم نیست. مطالعه و سپس مداخله کنید. 

پنج – درباره‌ی ویژگی‌های انسانِ اخلاقی گفت‌وگو کنید

فراموش نکنید آموزش‌هایی که برای برقراری رابطه‌ی برابر و سالم به نوجوانان و تازه‌بزرگ‌سالان می‌دهیم تنها در برقراری رابطه‌ی عاطفی با جنسیت‌های متفاوت نیست که به کارشان می‌آید بلکه در تمام مراحل زندگی بزرگ‌سالی به دردشان خواهد خورد و به آنها کمک خواهد کرد روابط سالم، برابر و همراه با تشخص و احترام بسازند و انسان‌های اخلاقی‌تر و شهروندانِ بهتری باشند. شهروندانی که با دیگران با احترام و متانت مواجه می‌شوند، به نقض حقوق دیگران حساسیت نشان می‌دهند و برای حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر پیش‌قدم می‌شوند.

نویسندگان: ریچارد ویسبورد، تریشا راس اندرسون، آلیسون کاشین و جو مک اینتایر
ترجمه: بردیا موسوی