پایان دادن به فقر پریود

۲۸ ماه مه (۷ خرداد) روز جهانی بهداشت پریود ۲۸ نام گرفته با این هدف که درباره‌ی اهمیت مدیریت بهداشت قاعدگی برای زنان، دختران و مردان ترنس که هم‌چنان پریود را تجربه می‌کنند، گفت‌وگو شود و از رهگذر آن آگاهی عمومی نسبت به مسأله‌ای که در بسیاری جوامع «حرف مگو» به شمار می‌رود، افزایش یابد. سازمان غیرانتفاعی WASH United آلمان که بر ترویج‌گری و آموزش درباره‌ی بهداشت پریود و حقوق بشر تمرکز دارد، از بانیان نام‌‌گذاری این روز است و هدف از آن را شکستن سکوت، افزایش آگاهی و تغییر هنجارهای اجتماعی منفی پیرامون قاعدگی عنوان می‌کند. موضوع دیگر از نظر این نهاد مدنی برجسته شدن نقش مهمی است که بهداشت قاعدگی در توانمندسازی زنان و دختران ایفا می‌کند. در جهان جنوب و جوامع به‌حاشیه‌رانده‌شده، چالش حتی بزرگ‌تر است، زیرا فقر پریود همچنان مانع مهمی برای برابری و توسعه است.

چالش‌های اقتصادی، آموزشی

در ایران، مشکلات اقتصادی و آموزشی عوامل اصلی فقر قاعدگی هستند. تهیه‌ی محصولات بهداشتی مانند نواربهداشتی، پد و تامپون به دلیل قیمت‌های نسبتاً بالا برای خانواده‌های بسیاری سخت یا غیرممکن است. با توجه به چالش‌های اقتصادی، زنان و دختران مناطق کم‌برخوردار مجبورند از وسایل غیربهداشتی مانند پارچه استفاده کنند. ترکیب این وضعیت با شکاف قابل توجه در آموزش بهداشت قاعدگی وضعیت را بغرنج‌تر می‌کند، زیرا بسیاری از دختران بدون درک درست از چیستی قاعدگی یا نحوه‌ی مدیریت بهداشتی آن به سن قاعدگی می‌رسند.

تابوهای اجتماعی و فرهنگی

 اگر چه تابوهای مربوط به قاعدگی جهانی هستند اما در بسیاری از جوامع، پررنگ‌تر هستند. قاعدگی اغلب یک موضوع خصوصی و تابو به شمار می‌آید و مانعی جدی برای بحث و آموزش آزاد درباره‌ی آن است. این سکوت فرهنگی به ترویج اطلاعات نادرست درباره‌ی موضوع و تقویت حس شرمساری در زنان منجر می‌شود و چرخه‌ی فقر پریود را استمرار می‌بخشد. در بسیاری جوامع، شروع قاعدگی از نظر فرهنگی نشانه‌ای از گذار دختر به زنانگی تعبیر می‌شود. دختربچه‌ای که پریود شده، زن به شمار می‌رود و این سرآغازی‌ست بر توجیه کودک‌همسری. ریشه را می‌توان در باورهای سنتی جُست که ارزش زن را به توانایی باروری خلاصه می‌کند. در واقع، زیر سایه‌ی تابوهای برآمده از مذهب و سنت، دختربچه‌ها به دلیل پریود شدن ناخواسته به راهی هُل داده می‌شوند که پیامدهای ناگوار و رنج‌باری برایشان دارد؛ از تحصیل باز می‌مانند، سلامت‌شان تهدید و حقوق‌شان نادیده گرفته می‌شود و این همه، دست‌شان را از فرصت‌های اقتصادی و اجتماعی کوتاه می‌کند. همه‌ی این‌ها نابرابری‌های جنسیتی را با محدود کردن دختران به نقش‌های سنتی و تشدید آسیب‌پذیری در برابر خشونت خانگی و تجاوز زناشویی تقویت و آنها را در چرخه‌ی فقر ماندگار می‌کند.

بهداشت قاعدگی؛ یک اصل حقوق بشر

ناتوانی در مدیریت قاعدگی سالم و ایمن، نقض حقوق بشر است و چندین حق اساسی را مختل می‌کند. پژوهش‌ها به ما نشان می‌دهد یکی از عوامل مؤثر در ترک تحصیل دختران فقر پریود است و در نهایت می‌‌تواند از طریق کاهش دسترسی زنان به فرصت‌های اقتصادی، آسیب‌پذیری آنها در برابر فقر را تشدید کند. همچنین، مدیریت ناکافی بهداشت قاعدگی به مشکلات جدی سلامتی مانند عفونت‌های دستگاه ادراری و مشکلات سلامت باروری منجر می‌شود. فقر پریود می‌تواند توانایی زنان برای کار و حضور اجتماعی را مختل کند، به‌ویژه در محیط‌هایی که فاقد امکانات بهداشتی مناسب هستند و به کاهش دستمزد و بهره‌وری اقتصادی بیانجامد. قاعدگی نباید مانع حضور زنان در اماکن عمومی شود یا اخلالی در زندگی روزمره‌ی آنها ایجاد کند. مدیریت ناکارآمد بهداشت قاعدگی نابرابری جنسیتی را تداوم می‌بخشد و زنان و دختران را در مقایسه با مردان و پسران در وضعیت نامناسبی قرار می‌دهد. 

پرداختن به فقر پریود: استراتژی‌ها و راه‌حل‌ها

برای مبارزه‌ی موثر با فقر پریود، یک رویکرد چندوجهی ضروری است که شامل دولت‌ها، سازمان‌های غیردولتی جوامع و افراد می‌شود. دولت‌ها نقش مهمی در این زمینه دارند، از جمله یارانه دادن به محصولات قاعدگی و حذف مالیات بر ارزش افزوده برای این محصولات، ادغام آموزش بهداشت قاعدگی در برنامه‌های درسی مدارس و سرمایه‌گذاری در تأسیسات بهداشتی استاندارد از جمله اقدامات ضروری است. توانمندسازی زنان و دختران از طریق کارگاه‌های مهارت‌افزایی و آموزش‌های حمایتی به بهبود سلامت قاعدگی و نقش موثر آنها در جامعه کمک می‌کند. این کارگاه‌ها می‌تواند شامل آموزش‌های بهداشت قاعدگی، مدیریت محصولات بهداشتی، شناخت فیزیولوژی بدن و ارائه‌ی پشتیبانی روانی و عاطفی باشد. همچنین ایجاد محیط‌های امن برای گفت‌وگو و تبادل تجربه و رفع انگ‌انگاری قاعدگی، به دختران کمک می‌کند تا با اعتماد به نفس و آگاهی بیشتری در جامعه حضور یابند و از حمایت‌های لازم برخوردار شوند. این اقدامات نه‌تنها به بهبود کیفیت زندگی آنان منجر می‌شود، بلکه توسعه‌ی اجتماعی و اقتصادی جامعه را برای نسل جدید تقویت می‌کند.

نوآوری و پایداری در توسعه‌ی محصولات قاعدگی مقرون‌به‌صرفه و پایدار مانند پدهای قابل استفاده مجدد و کاپ‌های قاعدگی همراه با آموزش‌های لازم نیز مهم است. علاوه بر این، پرداختن به تابوها و انگ‌های فرهنگی برساخته‌ی فرهنگ مردسالار از طریق مشارکت دادن مردان و پسران در آموزش بهداشت قاعدگی و ترویج کمپین‌های رسانه‌ای می‌تواند به شکستن کلیشه‌های جنسیتی و ایجاد محیط‌های حمایتی کمک کند.

آشنایی با بهداشت قاعدگی و ابزارهای آن

برای درک بهتر مفاهیم گسترده‌تر بهداشت قاعدگی و فقر پریود، ضروری است که ابزارهای مختلف موجود برای مدیریت قاعدگی را بشناسیم:

نوار بهداشتی: نوارهای بهداشتی، پرمصرف‌ترین محصولات بهداشتی قاعدگی هستند. آنها در انواع یکبار مصرف و قابل استفاده‌ی مجدد وجود دارند. پدهای یکبار مصرف راحت هستند اما به دلیل دفع زباله‌، چالش‌های زیست‌محیطی ایجاد می کنند.

تامپون‌ها: تامپون‌ها برای جذب جریان قاعدگی وارد واژن می‌شوند. آنها در بسیاری از کشورها محبوب هستند، اما در ایران، به دلیل تابوهای فرهنگی و کمبود آموزش، محبوبیت کمتری دارند. تامپون‌ها مانند پدهای یکبار مصرف چالش‌های زیست‌محیطی به همراه دارند.

کاپ‌های قاعدگی: کاپ‌های قاعدگی، ابزاری جایگزین برای محصولات بهداشتی سنتی مانند پد و تامپون هستند. این کاپ‌ها، از جنس سیلیکون، لاتکس و ترموپلاستیک الاستومر، داخل واژن قرار می‌گیرند تا خون را جذب و از نشت آن جلوگیری کنند. با استفاده از کاپ‌های قاعدگی، زنان می‌توانند به‌طور مداوم و بدون نیاز به تعویض مکرر، فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهند. این کاپ‌ها قابل استفاده مجدد و قابل شستشو هستند و می‌توانند تا چندین سال استفاده شوند. به‌دلیل همین استفاده‌ی چندباره آگاهی و آموزش برای نحوه‌ی استفاده از کاپ در قیاس با تامپون و پد بهداشتی بیشتر است.

دیسک‌های قاعدگی: دیسک‌های قاعدگی، یا همان «کاپ‌های دیسکی»، ابزاری جدیدتر و نوآورانه در مجموعه ابزارهای بهداشت قاعدگی هستند. این دیسک‌ها نیز از سیلیکون ساخته شده‌اند. برخلاف کاپ‌های قاعدگی سنتی که به صورت قلابی در واژن قرار می‌گیرند، دیسک‌ها به صورت دیسکی وارد واژن می‌شوند و در داخل آن باز می‌شوند. این ویژگی باعث می‌شود که اتصال دیسک‌ها به دیواره‌های واژن محکم‌تر باشد، در نتیجه، بهتر از کاپ از نشت خون جلوگیری می‌کند.

شورت سرهمی: شورت قاعدگی یا شورت سرهمی، یک نوع لباس زیر برای مدیریت دوره‌های قاعدگی است. این لباس زیر با استفاده از مواد جذب‌کننده خاصی مانند پنبه آلی و الیاف مصنوعی ساخته می‌شود تا علاوه بر این قدرت جذب بیشتر و مهار خون، امنیت خاطر و راحتی بیشتری برای زنان فراهم کنند.

پدهای پارچه‌ای: پدهای پارچه‌ای یکی از گزینه‌های قدیمی و قابل استفاده برای مدیریت دوره‌های قاعدگی هستند. این پدها از مواد نرم و جذب‌کننده مانند پنبه و پارچه ساخته می‌شوند و می‌توان آن‌ها را به‌طور مکرر شستشو و استفاده کرد. استفاده از این پدها نیازمند مراقبت و شستشوی منظم است تا از عفونت جلوگیری شود.

پدهای تجزیه‌پذیر: پدهای تجزیه‌پذیر از مواد طبیعی مانند پنبه و بامبو ساخته می‌شوند و فاقد مواد شیمیایی مضر هستند، قدرت جذب زیادی دارند و پس از استفاده، به‌سرعت در محیط طبیعی تجزیه می‌شوند. این پدها با محیط زیست سازگارند و چالش آلودگی زیست‌محیطی ندارند.

اسفنج های قاعدگی: اسفنج‌های دریایی پریود یا اسفنج‌های قاعدگی از ابزارهای جایگزین برای مدیریت قاعدگی هستند که از مواد طبیعی یا مصنوعی ساخته می‌شوند. این اسفنج‌ها معمولا از جنس اسفنج دریایی طبیعی یا مواد مصنوعی مانند پلی‌اورتان تهیه می‌شوند و به دلیل نرمی و انعطاف‌پذیری، به راحتی داخل واژن قرار می‌گیرند و با شکل بدن انطباق پیدا می‌کنند. اسفنج‌های قاعدگی قدرت جذب بالایی دارند و می‌توانند حجم قابل توجهی از خون قاعدگی را جذب کنند.